بهنظر میرسد در گفتوگویی که در ارتباط با مناطق حفاظت شده در همشهری به چاپ رسید آنگونه که باید حق مطلب ادا نشده بود؛ در نتیجه این شائبه پیش آمد که اینجانب با حذف مناطق حفاظت شده موافقم در حالی که هیچ طبیعتدوستی چنین رویکردی را بر نمیتابد چه رسد به دستاندرکاران محیطزیست و کسانی که عمر و جوانی خود را صرف حفاظت محیط زیست کردهاند. از اینرو برای روشن شدن موضوع، بیان چند نکته ضروری بهنظر میرسد:
الف- نخست آنکه مناطق تحت مدیریت سازمان در حدود چهار دهه قبل براساس سیما و منظر یا گونههای برجسته و شاخص که در بالای هرم اکولوژیک قرار دارند، تعیین شد. این معیارها تا به امروز نیز ارزش خود را از دست نداده و مقبولیت جهانی دارد ، بهطوری که جایگاه خود را در طبقهبندی جدید اییوسیان کماکان حفظ کردهاند. این در حالی است که طبقهبندی جدید در هر دهه مورد بازنگری و تجدیدنظر قرار میگیرد و با توجه به نیازهای روز تغییراتی در طبقهبندی اعمال میشود؛ در واقع طبقه بندی بنا به وضعیت مناطق روزآمد میشود. با این همه، بسیاری بیتوجه به تغییر و تحولات جدید در نظام طبقهبندی مناطق، همچنان به حفاظت به شیوه سنتی تاکید دارند. شیوهای که در آن کمیت اولویت دارد نه کیفیت؛ حال آنکه آنچه در مناطق تحت مدیریت اولویت دارد و مهم است کیفیت است نه کمیت.
ب- متأسفانه در دهههای اخیر، از یکسو، رشد جمعیت و توسعه نامتوازن و از سوی دیگر، نیاز روز افزون به زمین و محصولات کشاورزی سبب شده تا بسیاری از مناطق تحت مدیریت سازمان که در مجاورت شهرها و روستاها یا داخل آنها قرار داشتند دستخوش تغییرات اساسی شوند. تغییراتی که باعث شد این مناطق، کاربری و کارکرد اصلی خود را از دست بدهند. به عبارت دیگر بهدلیل این تغییرات، استانداردها و معیارهای حفاظت در این مناطق به اندازهای تنزل کرده است که در حال حاضر فاقد وجاهت مناطق حفاظت شده هستند و نمیتوان به آنها عنوان مناطق حفاظت شده اطلاق کرد. این روند بیش از هر چیز تجدید نظر در مناطق حفاظت شده را ضروری میسازد تا براساس آن، بخشهایی از مناطق که دیگر ارزش حفاظت ندارند حذف و در عوض مناطق بکر جایگزین آنها شود.
ج- سال 1982در اجلاس بالی تصمیم گرفته شد طی یک دهه یعنی تا برگزاری کنفرانس ریو در سال 1992، ده درصد کل مساحت کرهزمین تحت حفاظت قرار بگیرد. بنابر این تصمیم، هر کشوری موظف شد 10 درصد از مساحت خود را تحت حفاظت قرار دهد. این تصمیم در بسیاری از کشورها با شتاب پیگیری شد و در نتیجه مناطقی تحت حفاظت قرار گرفتند که فاقد معیارهای لازم بودند. ایران نیز ازجمله کشورهایی بود که بهصورت شتابزده مناطقی در آن بهعنوان مناطق حفاظت شده اعلام شد که فاقد ارزشها و شاخصهای تعیین شده از سوی اییوسیان بود، به طوری که برخی مناطق تحت مدیریت با مناطق آزاد هیچ تفاوتی ندارند. همین مسئله باعث مخدوش شدن این عناوین نزد مردم شده است تا آنجا که بسیاری میپرسند مناطق حفاظت شده چه تفاوتی با سایر مناطق دارند؟
د- تاکید میکنم اینجانب نهتنها حفظ مناطق را ضروری میدانم بلکه به آن اعتقاد دارم. براساس همین باور، طی سالهای گذشته بهویژه در اوج بحرانهای بعد از انقلاب با وجود مشکلات گریزناپذیر از هیچ کوششی برای حفظ مناطق حفاظت شده و ارتقای کمی و کیفی این مناطق دریغ نکردم. سوابق هر فردی گویای عملکرد و طرز نگرش اوست. اما آنچه مسلم است نمیتوان واقعیتها را نادیده گرفت.